Het Digitaal Productpaspoort (DPP): de nieuwe ID van producten

 

Het Digitaal Productpaspoort (DPP): de nieuwe ID van producten

Waarom jouw bedrijf zich nu moet voorbereiden op de nieuwe EU-wetgeving

Stel je voor dat auto’s rondrijden zonder nummerplaat. Complete chaos, toch? Niemand weet wie eigenaar is van welk voertuig, of een auto verzekerd is en of hij zelfs veilig is om de baan op te gaan. Precies zo ziet de Europese Unie de productwereld vandaag.

Duizenden producten circuleren zonder eenduidige en gestandaardiseerde identificatie. Daarom komt het Digitaal Productpaspoort (DPP) eraan. Het is de bedoeling dat binnen enkele jaren elk product in de EU een digitale identiteitskaart krijgt waarin alle relevante informatie verzameld zit.

Aanvankelijk werd het DPP vooral gelinkt aan de Green Deal en de ESPR. Intussen heeft Europa het concept opgetild naar een breder niveau, namelijk als strategische bouwsteen van de digitale interne markt en een universele tool om productinformatie te delen, los van specifieke wetgeving.

Je denkt waarschijnlijk: weeral een verplichting, maar je kan het ook zien als een kans om slimmer, duurzamer en vooral klantgerichter te werken.

Waarom een DPP onmisbaar wordt

Wie vandaag een product koopt, krijgt meestal een etiket of handleiding mee, maar dat is vaak te summier, te versnipperd en te weinig duurzaam. Haal je bijvoorbeeld het label van een kledingstuk af, dan weet niemand nog wat de samenstelling exact is. Of denk aan een oude koelkast recycleren: zonder duidelijke info is het gokken welke materialen erin zitten en hoe je ze kan scheiden.

Dit leidt tot:

• Fouten en risico’s in sectoren zoals gezondheidszorg of voeding.
• Verspilling: producten belanden op de afvalberg omdat recyclagebedrijven niet weten wat erin zit.
• Gebrek aan vertrouwen: consumenten hebben het gevoel dat ze niet alles weten.

Zowel voor de consument, maar ook voor bedrijven zou een DPP een enorme meerwaarde zijn.

Het wettelijke fundament: ESPR en de Green Deal

Het DPP is niet iets dat op zichzelf staat. Het is een onderdeel van de Ecodesign for Sustainable Products Regulation (ESPR), een speerpunt van de Europese Green Deal. Europa wil immers tegen 2030 klimaatneutraal zijn. Op productniveau kan dit niet met een lineair model van ‘take, make, waste’, maar moeten we evolueren naar een circulaire economie waarin producten langer meegaan, beter hersteld kunnen worden en uiteindelijk slim gerecycleerd worden. (reduce, reuse, recycle).

In deze sectoren heeft dat de volgende consequenties:

• Textiel: grote impact, ook op tweedehands. Platforms zoals Vinted of Zalando zullen enkel kleding kunnen aanbieden mét DPP. Een T-shirt zonder label zal niet meer verhandelbaar zijn.
• Meubels & matrassen: veelal volumineuze producten, moeilijk recycleerbaar. Hier gaat het paspoort helpen om componenten te identificeren en te scheiden.
• Bouwmaterialen: denk aan staal en aluminium. Via het DPP wordt duidelijk wat erin zit en hoe het hergebruikt kan worden.
• Elektronica: herstelbaarheid en energie-efficiëntie worden verplicht zichtbaar gemaakt. Een microgolf met 300 componenten? Elk onderdeel kan in de toekomst een eigen DPP hebben.

Niet inbegrepen: voeding en geneesmiddelen omdat die al sterk gereguleerd zijn.

Belangrijk om te weten!
DPP blijft niet beperkt tot de ESPR-prioriteitsgroepen. De Europese Commissie ziet het als de standaard voor productinformatie, die ook ingezet wordt in andere wetgevingen zoals de toekomstige General Product Safety Regulation (GPSR) en de Packaging & Packaging Waste Regulation (PPWR). Zodra het DPP-systeem operationeel is, zullen ook die wetgevingen dit paspoort verplicht stellen.

Welke info bevat een Digitaal Productpaspoort (DPP)? 

Een Digitaal Productpaspoort is meer dan een gewoon lijstje. Het is een digitaal dossier waarin alle belangrijke gegevens over een product worden verzameld en ontsloten.

Die gegevens zijn niet willekeurig, maar gestandaardiseerd. Dat betekent dat iedereen in de supply chain, van fabrikant tot retailer, van consument tot regulator, dezelfde taal spreekt en dezelfde definities gebruikt.

Het bevat dus onder meer:

• Samenstelling: welke grondstoffen zijn gebruikt, welke componenten zijn recycleerbaar?
• Levensduur en herstelbaarheid: hoe lang gaat het product mee, hoe gemakkelijk is het te herstellen, welke onderdelen kunnen vervangen worden?
• Energie en voetafdruk: wat is het energieverbruik, welke CO₂-impact heeft het product, hoe scoort het op duurzaamheid?
• Circulariteit: kan het product worden hergebruikt, ontmanteld of gerecycleerd?
• Gebruiksinfo: van handleidingen tot onderhoudstips.

 

Bron: GS1

Belangrijk hierbij is dat een DPP geen statisch document is. In de loop van de levensduur van een product kan het verder aangevuld of geüpdatet worden. Denk aan een hersteller die een reparatie uitvoert en dit in het DPP registreert, zodat de volgende eigenaar of recycleerder dit weet.

De toegang gebeurt meestal via een QR-code of een RFID-chip op het product zelf. Een simpele scan met je smartphone volstaat om de volledige ‘identiteitskaart’ te openen.

De toekomst is dan ook een dynamische QR-code waardoor je interactieve productpagina krijgt met bijvoorbeeld:

• Herstelinstructies voor installateurs,
• Recyclagehandleidingen voor afvalverwerkers,
• Duurzaamheidslabels voor consumenten
• Video’s of tutorials die je als merk zelf kan toevoegen.

De QR-code evolueert zo van een simpele streepjesvervanger naar een marketing- en duurzaamheidstool.

Hoe werkt een DPP concreet? 

• Consument: scant de QR-code en ziet transparante info (duurzaamheidslabel, recyclage-instructies, energielabel).
• Technicus of hersteller: krijgt toegang tot handleidingen of onderdelenlijsten.
• Regulator: kan controleren of het product voldoet aan de ESPR-normen.
• Retailer of importeur: verifieert eenvoudig de herkomst en compliance.

Een voorbeeld uit de praktijk

Triple R, onder leiding van Rik Holvoet, introduceerde het DPP al in de matrassenindustrie.
Het probleem met matrassen is dat ze heel moeilijk te recycleren zijn. Ze bestaan uit schuim, textiel, lijm en metalen veren. Zonder duidelijke info is het voor recyclagebedrijven haast onmogelijk om die materialen netjes uit elkaar te halen. Het resultaat? Jaarlijks belanden miljoenen matrassen op stortplaatsen of worden ze verbrand.

Triple R neemt het voortouw om dit op te lossen met hun DPP: ‘mattress iD’.

In principe komt het hierop neer:

1. Elke matras krijgt een uniek serienummer, gekoppeld aan een QR-code én een RFID-chip.
2. Consumenten kunnen de QR-code scannen en meteen zien hoe duurzaam hun matras is, hoe ze hem het best onderhouden, en welke certificaten eraan vasthangen.
3. Recyclagebedrijven kunnen via de RFID-chip perfect zien welke materialen erin zitten en hoe ze moeten worden gedemonteerd.
4. Er staat zelfs info in over hoe de matras aan het einde van de levensduur ontmanteld moet worden.

Maar ook tijdens de levensduur van de matras levert het paspoort voordelen op. Stel dat je na vijf jaar een scheur in de hoes hebt. Een hersteller kan via hetzelfde DPP de originele onderdelen bestellen en de matras correct herstellen. Die interventie wordt geregistreerd, zodat een toekomstige eigenaar ziet dat de matras onderhouden werd.

Triple R bewijst dat een DPP niet enkel een verplichting is, maar een meerwaarde voor iedereen in de keten. Daarom moeten bedrijven het niet zien als extra administratie, maar als een extra opportuniteit.

Kansen voor bedrijven

De meeste bedrijven kijken eerst naar de verplichtingen, maar wie verder denkt, ziet vooral kansen.

We lijsten er alvast even enkele voor je op:

Uitdagingen

Het DPP is geen plug-and-play verhaal. Denk aan:

• Dataverzameling
  Voor duizenden producten moet je nauwkeurige info verzamelen. Hoe gedetailleerder, hoe waardevoller, maar dat vraagt organisatie.
• Technische integratie
  Systemen moeten praten met elkaar: ERP, PIM, API’s en hostingplatformen. Bedrijven die vandaag nog in Excel werken, zullen stappen moeten zetten.
• Interne verandering
  Nieuwe processen vragen een nieuwe mindset. Het DPP-project mag geen ‘extra last’ lijken, maar moet gezien worden als een strategische kans.
• Onzekerheid in regelgeving
  Nog niet alles is vastgelegd. Exact welke data verplicht worden per productcategorie zal de komende jaren duidelijk worden via de delegated acts.

Hoe begin je er nu aan als bedrijf?

Het DPP lijkt misschien nog veraf, maar wie nu wacht, mist straks de boot. En de grootste obstakels zijn zelden technologisch, maar eerder organisatorisch: weten wat je moet labelen, hoe je data verzamelt en welke standaarden je volgt.

Praktische stappen om van start te gaan zijn:

1. Creëer bewustzijn in je organisatie: leg uit wat DPP en ESPR zijn en benadruk dat DPP ook een rol zal spelen in een bredere Europese digitale strategie. 
2. Start klein: kies vijf producten en maak een test-DPP.
3. Standaardiseer je data: centraliseer info in een PIM of ERP, weg van losse Excelbestanden.
4. Werk samen met partners zoals GS1  (link) of gespecialiseerde serviceproviders die DPP-hosting en API’s aanbieden.
5. Denk verder dan compliance: zie het als een kans om je klantrelatie, marketing en duurzaamheidstrategie te versterken.